Öğrencilik yıllarımda sınıfın en küçüğü olmak gelen yıllarımda da "Su küçüğün söz büyüğün!" yanılgısı yarattı.
Hem çevrem için hem kendi öz yargım için geçerli bu durum.
Psikolojide "halo etkisi", bir kişi veya nesnenin belirli bir olumlu özelliğe sahip olması durumunda, bu olumlu özelliklerin diğer alanlarda da olduğu varsayımıyla ilişkilendirilmesini ifade eder. Yani, bir kişinin veya nesnenin birçok farklı özelliği olsa bile, bu özelliklerin tamamının birbirleriyle uyumlu ve olumlu olduğu düşünülür, deniyor.
Ancak burada dış algının değil iç algının dehşeti ve yarattığı sonuç daha vahim.
Kişinin başkasına ettiği değil kendine ettiği daha acı bir sonuç.
Erken okula başlamam, ailem için övünç kaynağı olsa da benim için ezici yıllarıda beraberinde getirdi.
Arkadaşlarım bir okuduysa ben abartısız on okuduğumda farkı eşitleyebiliyordum. Ancak başlangıçta yarattığım halo etkisinin sonucuydu bu.
Abim benden iki yaş büyüktü. Okula başlamış ve okuması gerekiyordu.
Ama malum erkek çocuk, etrafında odaklanmasını zorlaştıran bir sürü etken var. Heceleme biraz uzayınca yaşım dört filan demeden onun hecelediklerini ben söktüm.
Ve ailemde yarattığım etki.
"Bu kız zeki!" etkisiydi.
İki kaşımın ortasına yediğim mühürle, yıllarca yeldeğirmenlerine karşı savaş kaderim oldu.
Abim çok iyi bir finans danışmanı olsa da benim para saymak, hayatımı düzen koymak en büyük zorluğum oldu.
Oyun baştan bozulmuştu.
Kaybederek rezil olacağımı düşündüğüm bir avuç insan mahkemesinde kaybetmemeye çalışmak, yaşamadaki en büyük kayıplarımı getirdi.
Deniyor ki; halo etkisi, genellikle bireyler arasındaki algılamalarda ve değerlendirmelerde yer alır. Bir kişi hakkında edinilen bir olumlu izlenim, o kişinin diğer özellikleri hakkında da olumlu bir genelleme yapmaya neden olabilir. Bu, objektif bir değerlendirme yerine, varsayımlar ve önyargılar temelinde bilinçsiz bir şekilde yapılan bir değerlendirme sürecine yol açabilir.
Halo etkisi aynı zamanda tersi şekilde, yani bir olumsuz özellikle ilişkilendirme durumunda da ortaya çıkabilir. Örneğin, bir kişinin bir kusuru veya negatif bir özelliği olduğunda, insanlar o kişinin diğer tüm özelliklerinin de olumsuz olduğunu düşünebilirler.
İki heceyi yan yana erken getirebildiğim için, herşeyi iyi ve doğru olarak yapabileceğim yargısı sanatçı izlerim olduğu halde, sanata değil ticarete yönelmeme yol açtı. Yarattıpım algıyla en kolay böyle baş edebildim.
Erkenden para kazandın mı, geleceği de kazandım anlamına geliyordu.
Sanatta ve bilimde ilmek ilmek alınan yol, benim yolum olamadı.
Erken okunan iki hece önüme kısa bir başarı zamanı dilimi yaratmıştı.
Ve ben o dilimde, sonucu da ispatlayıp, sosyal mahkememe sunmaktaydım. Ve sundum.
32 yaşında bir kız bir erkek evlat.
Başlanmış ve bitmiş bir evlilik.
Son damlaya varmış ticari çabam.
Kayıp yıllarım şimdilerde kimsenin umurunda değil. Benden başka.
Yine deniyor ki; halo etkisi, objektif ve tarafsız bir değerlendirme yapmak için farkındalık ve eleştirel düşünce kullanımını teşvik etmek önemlidir. Kişiler veya nesneler hakkında doğru ve adil bir değerlendirme yapabilmek için, halo etkisini aşmaya çalışmak ve önyargılardan kaçınmak önemlidir.
Şimdi kendim için yarattığım halo etkisini yıkıp, başarısızlığı ve kayıpları yargısız olarak ötelemem ve kaldığını düşündüğüm zaman basamaklarından adım adım yukarıya çıkmaya devam etmem gerekir.
Tremola!